- Odstąpienie od umowy a wypowiedzenie umowy.
Często zdarza się ze pojęcia te używane są zamiennie. Jest to błędna praktyka, ponieważ są to odrębne konstrukcje prawa cywilnego. Prawo odstąpienia od umowy jest dodatkowym zastrzeżeniem jakie strony dzięki swobodzie umów mogą zastrzec w umowie. To strony ustalają termin, w którym bądź jedna ze stron, bądź obie mogą złożyć oświadczenie o odstąpieniu. Wypowiedzenie jest odrębną konstrukcją, ukształtowaną przez prawo. Powodują one odmienne skutki pomiędzy stronami umowy i mają zupełnie inne znaczenie. Podobieństwem pomiędzy obiema konstrukcjami jest to, że dla ich skuteczności wymagają złożenia oświadczenia woli kontrahentowi (drugiej stronie umowy).
Podstawową różnica pomiędzy odstąpieniem od umowy a wypowiedzeniem umowy jest to, że odstąpienie wywołuje skutek wsteczny (w przeszłości) , a wypowiedzenie wywołuje skutek na przeszłość. Oznacza to że składając skuteczne oświadczenie woli o odstąpieniu od umowy wywołujemy taki skutek jakby umowa pomiędzy stronami nigdy nie została zawarta. Wypowiedzenie umowy powoduje, że wygasa ona pomiędzy stronami w przyszłości, np.: jeżeli umowa o najmu przewiduje 3-miesięczny okres wypowiedzenia, złożenie oświadczenia o wypowiedzeniu spowoduje ze stosunek prawny między stronami przestanie istnieć w przyszłości, nie będzie on także uznany za niebyły ponieważ najemca nawet po ustaniu umowy będzie zobowiązany do zapłaty zaległego czynszu.
W związku z tym, że przy odstąpieniu od umowy stosunek pomiędzy stronami uważany jest za niebyły, strony muszą zwrócić sobie to co nawzajem świadczyły. Zwrot ma być jednoczesny, a świadczenia mają zostać zwrócone w stanie niezmiennym. Jeśli zwrot w stanie niezmiennym nie będzie możliwy (np. dlatego, że z zakupionych cegieł wymurowano już fundamenty), należy naprawić wynikłą z tego szkodę, np. przez zapłatę odszkodowania.
Przy wypowiedzeniu umowy nie powstaje obowiązek stron do zwrotu tego co świadczyły. Strony zatrzymują świadczenie spełnione w czasie kiedy umowa obowiązywała.
- Odstąpienie od umowy a odstępne.
Pojęcia te ze względu na podobne nazwę i nieco zbliżoną funkcję bywają mylone. Cechy charakterystyczne prawa odstąpienia od umowy zostały już opisane wcześniej. Obie konstrukcje prawne wynikają z zasady swobody umów i są dodatkowymi zastrzeżeniami jakie strony mogą zawrzeć umowie.
Definicja odstępnego zawarta jest w art. 396 kodeksu cywilnego. Jeżeli według treści umowy wolno jednej ze stron lub obu stronom odstąpić od umowy za zapłatą oznaczonej sumy pieniężnej mamy do czynienia z odstępnym. Sumę tę należy zapłacić drugiej stronie umowy przy odstąpieniu od umowy, nie przy zawarciu umowy (co także odróżnia odstępne od zadatku płatnego przy zawieraniu umowy). Ponadto zapłata musi nastąpić jednocześnie ze złożeniem kontrahentowi oświadczenia o odstąpieniu od umowy. Oświadczenia tego nie można cofnąć bez zgody osoby, której zostało złożone.
Odstępne ma być zamiennikiem odszkodowania jakie należy się drugiej stronie ze względu na to, że umowa nie zostanie wykonana. Przez to, w porównaniu do odstąpienia od umowy zmniejsza osłabienie wykonania umowy.
Literatura:
- Czachórski W., Zobowiązania. Zarys wykładu, wyd. 11, Wydawnictwo LexisNexis, Warszawa 2009
Więcej na adwokat-wroclaw.biz.pl